Πως να αυξήσετε την λιποπεριεκτικότητα του γάλακτος στα πρόβατα

Οι παράγοντες που επηρεάζουν την λιποπεριεκτικότητα του γάλακτος των προβάτων είναι: α) η φυλή, β) η πληρότητα άλμεξης (καλή εκκένωση του μαστού), γ) η διατροφή με χονδροειδείς ζωοτροφές, δ) το στάδιο γαλακτικής περιόδου (καμπύλη γαλακτοπαραγωγής), ε) η σωματική κατάσταση των ζώων κατά τον τοκετό (ούτε ισχνά αλλά ούτε και παχιά ζώα) και στ) η υγεία του προβάτου.

Από τους παραπάνω παράγοντες αυτός που μπορείτε να βελτιώσετε είναι η διατροφή. Πιο συγκεκριμένα να ρυθμίσετε τις χονδροειδείς ζωοτροφές σε συγκεκριμένη αναλογία επί της συνολικής ποσότητας του ολικού σιτηρεσίου, με χλόες και ίνες υψηλής ποιότητας. 

Οι ζωοτροφές διαχωρίζονται σε χονδροειδής και σε συμπυκνωμένες. Οι χονδροειδείς είναι πλούσιες σε ίνες και υδατάνθρακες όπως και σε κυτταρίνη και ημι-κυτταρίνες. Οι συμπυκνωμένες σε πολυσακχαρίτες όπως το άμυλο. Οι υδατάνθρακες υπό την επίδραση των πεπτικών ενζύμων καθώς και του μικροβιακού πληθυσμού των μικροβίων στους προστομάχους των μηρυκαστικών, πέπτονται για να δώσουν τα κύρια πτητικά λιπαρά οξέα (οξικό - προπιονικό - βουτυρικό - γαλακτικό). Κατά τον μεταβολισμό των υδατανθράκων πολύ σημαντική είναι η αναλογία οξικού οξέος - προπιονικού οξέος.

Στην επίτευξη της αναλογίας παραγωγής οξικού - προπιονικού, ρόλο παίζει το ποσοστό χονδροειδούς και συμπυκνωμένης ζωοτροφής που συμμετέχουν στο ημερήσιο σιτηρέσιο των ζώων, καθώς και το είδος τους. Για τις χονδροειδείς παίζει ρόλο η υφή (πόσο ξυλώδες είναι), η ηλικία της χλόης διότι ανάλογα με την ηλικία του φυτού αυξάνεται και η ξυλοποίηση των φυτικών μερών και ο βαθμός τεμαχισμού τους (όσο πιο μεγάλα κομμάτια τόσο το καλλίτερο). Για τις συμπυκνωμένες παίζει ρόλο η περιεκτικότητα τους σε ευζύμωτους υδατάνθρακες (οι οποίο προκαλούν γρήγορη πτώση του ph).

Η υφή που προσδίδεται στο σιτηρέσιο με τη συμμετοχή των χονδροειδών ζωοτροφών συμβάλλουν θετικά στην αύξηση του χρόνου παραμονής της τροφής στο πεπτικό σύστημα του ζώου (αυξάνοντας το βαθμό προσβολής και ελευθέρωσης των θρεπτικών συστατικών που αποτελούν τις τροφές) επιτυγχάνοντας καλλίτερη αξιοποίηση της τροφής. Επίσης η υφή αυξάνει την συχνότητα και την ένταση του μηρυκασμού.

Οι δημητριακοί καρποί παρουσιάζουν μειωμένη υφή σε σχέση με τις χονδροειδείς τροφές και η οποία υφή προσδίδεται σε αυτούς λόγω των περιβλημάτων τους (δηλαδή σπασμένοι καρποί – νιφαδοποιημένοι – αλεσμένοι, έχουν ακόμη μικρότερη υφή). Οι χλωρές νομές άρα και τα ενσιρρώματά τους, στερούνται υφής και ιδίως τα φυλλώδη μέρη τους.

Κατά τον μεταβολισμό των υδατανθράκων στο πεπτικό σύστημα των μηρυκαστικών προκύπτουν από τις μεν χονδροειδείς τροφές τα πτητικά λιπαρά οξέα οξικό – προπιονικό – βουτυρικό σε αναλογίες 75% - 15% - 10%, ενώ από τις συμπυκνωμένες τροφές οξικό 26%, προπιονικό 45% και βουτυρικό 30%.

Τα πτητικά οξέα που παράγονται κατά τον μεταβολισμό των υδατανθράκων διοχετεύονται στο αίμα. Το οξικό μεταβολίζεται από τα γαλακτοφόρα κύτταρα του μαστού και δημιουργούνται τα λιπίδια που περιέχονται στο γάλα. Το προπιονικό χρησιμοποιείται για την παραγωγή γλυκόζης η οποία είναι ενεργειακά απαραίτητη για τις οξειδώσεις που λαμβάνουν χώρα στον οργανισμό. Επομένως δεν μας ενδιαφέρει μόνο η ποσότητα των παραγόμενων πτητικών λιπαρών οξέων αλλά και η αναλογία με την οποία παράγονται και κυρίως η σχέση οξικού / προπιονικού, γιατί το βουτυρικό οξύ μετατρέπεται σε οξικό.

Ένα σιτηρέσιο το οποίο περιέχει μεγάλο ποσοστό συμπυκνωμένων ζωοτροφών (ινώδεις ουσίες μικρότερες του 5-6% επί του συνόλου της ξηράς ουσίας του ολικού σιτηρεσίου), καλύπτει μεν τις ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού, αλλά έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του γαλακτικού οξέος στους προ-στόμαχους, με επακόλουθο τη μείωση της τιμής του ph σε τιμές μικρότερες του 5,5 ( η ιδανική τιμή ph είναι 5,5 – 6,5). Η συνεχής πτώση του ph επιτείνεται από την αναστολή της μετατροπής του βουτυρικού οξέος προς οξικό αλλά προς γαλακτικό οξύ.

Οι χαμηλές τιμές του ph οδηγούν στην υψηλή παραγωγή οξέων τα οποία απορροφούνται διαμέσου των τοιχωμάτων της μεγάλης κοιλίας στο αίμα με αποτέλεσμα: 

• αιμοσυμπύκνωση 
• οξέωση 
• απανθράκωση του βλενογόννου της μεγάλης κοιλίας 
• διακοπή μηρυκασμού 
• αναστολή δράσης των μικροοργανισμών (αναστολή παραγωγής και ανάπτυξης).

Σημείωση: η αύξηση της λιποπεριεκτικότητας της τροφής (οι συμπυκνωμένες ζωοτροφές περιέχουν πολύ μεγαλύτερη ποσότητα από τις χονδροειδείς), οδηγεί σε μείωση της κυτταρινολυτικής δράσης των μικροβίων, δηλαδή αξιοποιείται με κακό τρόπο το σιτηρέσιο, αυξάνοντας έμμεσα την παραγωγή γαλακτικού οξέος και αντίστοιχα μειώνοντας αυτή του οξικού, συνεπώς μειώνεται και η λιποπεριεκτικότητα του γάλακτος.

Σωστό σιτηρέσιο για λιποπεριεκτικότητα:  οι χονδροειδείς τροφές που λαμβάνουν τα πρόβατα πρέπει να είναι μεγαλύτερες ή ίσες του 1% του σωματικού τους βάρους. Δηλαδή προβατίνα σωματικού βάρους 50kg θα πρέπει να καταναλώνει απαραιτήτως 500gr ημερησίως ξηράς ουσίας που να προέρχεται από χονδροειδείς ζωοτροφές. Επίσης το σιτηρέσιο για να θεωρείται ισόρροπο για την διατροφή των μηρυκαστικών θα πρέπει να περιέχει 18-22% ινώδεις ουσίες από χονδροειδείς ζωοτροφές στην ολική ξηρά ουσία του σιτηρεσίου. Τα σιτηρέσια πρέπει να περιέχουν όχι μόνο χλωρή νομή (χόρτα, μηδική, τριφύλλι) αλλά και κάποια ποιότητα αχύρου για την ρύθμιση των ινωδών ουσιών και της ξηράς ουσίας του σιτηρεσίου, καθώς και για την πρόσδοση υφής στο σιτηρέσιο.

Εγγραφείτε ώστε να λαμβάνετε νέα μας στο email σας.

Στο email μας μπορείτε να στέλνετε φωτογραφίες, αγγελίες και ερωτήσεις. Αν έχετε ποιμνιοστάσιο, μπορούμε να σας κάνουμε και ένα αφιέρωμα μέσα στο blog μας αν μας στείλετε υλικό. Διαφορετικά μπορείτε απλά να σχολιάσετε το άρθρο παρακάτω.